Fel dieithryn, mae gen i olwg anarferol o gul o Gymru; dydw’i ddim yn nabod lot o bobl di-Gymraeg. Rwyf wedi priodi mewn i deulu Cymraeg, wedi gweithio trwy gyfrwng y Gymraeg, mae fy mhlant yn mynychu meithrinfa ac ysgol Gymraeg ac mae’r rhan fwyaf o’m ffrindiau yn siarad neu ddysgu Cymraeg. Felly, mae’n fy syfrdanu i pan dwi’n clywed Cymro yn pleidio o safbwynt yn erbyn yr iaith Gymraeg. Roedd dadl ffrwd ar Facebook wythnos yma rhwng Cymro Cymraeg a Chymro di-gymraeg am ddefnydd arian cyhoeddus ar gyfer hybu’r iaith Gymraeg. Mae’n dangos pa mor effeithiol yw gwladychiad Cymru pan mae Cymro yn troi yn erbyn Cymro o blaid yr iaith oresgynnol. Sôn am syndrom Stockholm! Yn amlwg, mae hunaniaeth Gymreig yn llawer mwy cymhleth ac amrywiol na beth rwyf wedi sylweddoli.
Dadl y Cymro di-Gymraeg oedd ei bod hi’n amhosib ailfywiogi iaith trwy ddeddfwriaeth. Efallai bod hynny yn wir, ond yn dyw e’n well na neud dim byd? Un o’m hoff lyfrau yw To Kill a Mockingbird. Fy hoff ddyfyniad ydy hyn:
“Simply because we were licked a hundred years before we started is no reason for us not to try to win.”
Yn ystod yr un wythnos, mae Iola Wyn wedi bod wrthi’n gwneud stŵr am ddiffyg arwyddion a gwefan dwyieithog Gerddi Botaneg Genedlaethol Cymru. Mae gen i lawer o barch o’i hymdrech a’i hegni yn wyneb y fath sarhad tuag at Gymry Cymraeg. Mae darpariaethau dwyieithog yn rhywbeth sy’n gynhwysol, sy’n dangos parch i’r ddwy ochor o’r gymuned Gymreig. Mae tynnu un iaith i ffwrdd fel gwadu bodolaeth ei siaradwyr. Efallai fe fydd hi’n cymeryd rhywbeth eithafol er mwyn cael y gwrth-Gymraeg i ddeall hynny. Mae gan fy chwaer yng nghyfraith ateb berffaith i rai sy’n gweud:
“A oes wir eisiau arwyddion yn y ddwy iaith?”
“Na, siŵr o fod ddim…” meddai hi, “…wneith dim ond Cymraeg i’r dim.”
Saesnes yng Nghymru 